Survivor benefit is taxed but how much?

 Em gái 34 tuổi, có con gái 4 tuổi. Chồng mất năm 2021. Hiện tại em nhận được $2,166/ tháng cho hai mẹ con từ SSN (2 mẹ con số tiền bằng nhau). Tức là em nhận được $1,083/tháng. Số tiền này là 75% PIA của chồng. Như vậy PIA của chồng em là: $1,444.

Câu hỏi 1: 

Năm ngoái em bắt đầu đi làm nail, và thu nhập của em là $13,000/ năm. Khi em đi khai thuế thì người khai thuế kêu em không nên làm quá $12,000. Vì sao?

Để trả lời câu hỏi này thì liên quan đến thuế của trợ cấp an sinh xã hội và thuế thu nhập. 

Widow benefit và survivor benefit đều được coi là income nên phải khai thuế. Tổng số tiền trợ cấp của 2 mẹ con em là $25,992. 

Khi em khai thuế với tình trạng là cá nhân (individual) hoặc chủ hộ "head of household", thì số tiền $25,992 của em nằm trong mức giữa $25,000 và $34,000, như vậy, em có thể phải trả thuế liên bang cho 50% số tiền trợ cấp, tức là em sẽ phải khai thuế cho số tiền là $12,996 (phân nửa của $25,992). 

Muốn biết số tiền trợ cấp phải khai thuế (SSN taxable amount) là bao nhiêu thì IRS áp dụng một khái niệm thu nhập khác gọi là Provisional Income. Cách tính Provisional Income như hình:

Theo hình trên, Provisional income của em là: $13,000 (adjusted gross income) + 0 (tax exempt income) + $12,996 (50% of Social Security)= $25,996

Với provisional income là $25,996, thu nhập này đã vượt 1 mức quy định, gọi là "threshold income". 

Quy định như hình dưới đây:

Tức là nếu provisional income của em (khai thuế độc thân/chủ hộ) vượt mức quy định đầu tiên (first threshold) là 25,000, thì 50 % khoản tiền vượt đó sẽ phải chịu thuế. 25,996-25,000 (first threshold)=996.

50% của $996 là $498.

Các bạn cũng có thể vào trang web này để tự tính số tiền SSN phải khai thuế nhé. 

Như vậy, $498 là số tiền trợ cấp SSN mà bạn phải đóng thuế (SSN taxable amount). Số tiền này bạn sẽ điền vào hàng 6b trên tờ đơn thuế 1040. 

Ở hàng 6a, bạn điền $25,992. Nhưng hàng 6b - taxable amount là $498.

Tiếp theo là  phần khai thuế thu nhập.

Nguồn hình

Chồng bạn mất năm 2021, tức là năm 2023, bạn nuôi con nhỏ nên bạn là "qualifying widow".  vì vậy, mức giảm thuế tiêu chuẩn (standard deduction) của bạn trong năm 2023 là $27,700.

Như vây, taxable income của em là  tổng cộng của AGI $13,000 cộng với SSN taxable amount  $498, tức là bằng $13,498. Standard deduction là $27,700. Dùng máy tính thuế đơn giản này thì thấy là em còn được hoàn trả lại $7,045 tiền thuế. Có thể khi khai thuế với phần mềm hoặc nhân viên thuế thì sẽ có nhiều chi tiết để khai hơn, tuy nhiên, bạn không cần phải giới hạn thu nhập dưới mức $12,000 cho năm sau. Sau 2 năm, tình trạng khai thuế của bạn sẽ là "head of household" thì với thu nhập $13,000 này bạn vẫn được hoàn thuế $7,045. 

Thu nhập của em và SSN taxable amount chỉ là 498 chứ không phải $25,996

Vì các chi phí gửi con đi học đều ít hơn standard deduction nên em được giảm trừ là $27,700 cho năm 2023.

Kết quả là em được hoàn thuế $7,045.

Vậy nếu em đi làm nhiều hơn thì nên làm tới mức bao nhiêu?

Bởi vì em còn trẻ, chưa đến tuổi hưu nên khi em nhận trợ cấp và đi làm thì có một lưu ý. 

Khi em vừa nhận trợ cấp ssn vừa đi làm, mà nếu thu nhập ngoài ssn của em vượt mức quy định thì cứ $2 thu nhập thì em sẽ bị giảm $1 trợ cấp. 

Mức trợ cấp (widow benefit) của em là $1,083/ tháng. Mức quy định của SSN trong năm 2024 là $22,320. Như vậy, nếu năm 2024, em vẫn có thu nhập từ làm nail là $13,000 thì số tiền trợ cấp của em sẽ không đổi.

Tuy nhiên, nếu thu nhập của em là $24,000 chẳng hạn, thì em đã làm nhiều hơn mức quy định là $1,680 (tức là hiệu của 24,000-22,320). Cứ $2 em kiếm được thì benefit em bị giảm $1, tức là lấy $1,680 chia 2 thì ra số tiền trợ cấp bị giảm của em là $840. Như vậy, năm 2025 thì SSN sẽ gửi em tiền SSN là $12,156. Tiền trợ cấp của con em vẫn được giữ nguyên. Em có thể dùng máy tính của SSN để tự tính cho mình như hình dưới. 

Retirement Earning Test Calculator

Mỗi năm SSA đều kiểm tra và tính toán để thu thêm hoặc thu ít lại tùy theo thu nhập của em.

Như vậy, kết hợp thuế thu nhập cá nhân, thuế ssn, và việc giảm trợ cấp nếu đi làm thì em có thể đi làm và thu nhập lên tới $22k mà ko sợ bị giảm trợ cấp. 

Với mức thu nhập 22k, số tiền SSN em phải khai thuế là $4,038. Năm 2025, em khai thuế cho năm 2024 với tình trạng "head of household" và có con nhỏ dưới 16 tuổi thì mức giảm thuế tiêu chuẩn "Standard deduction" là $21,900. Khi đó, dùng tax income calculator, em có thể thấy là em được hoàn thuế tới $5,.  Tức là em vẫn không phải đóng khoản thuế nào. 

Income tax calculator 

Câu hỏi 2: Nếu em đi làm nhiều hơn thì em có nên từ bỏ quyền lợi để chuyển hết tiền ssn qua cho con gái không ạ? Hay khi mình bỏ là mất luôn?

Từ câu trả lời cho câu hỏi 1 thì em đã hình dung ra được câu trả lời cho câu này rồi đó. Nếu em đi làm nhiều có thu nhập nhiều hơn thì trợ cấp của em sẽ giảm xuống, nhưng em không từ bỏ để nhường cho con em được. Con em vẫn được nhận số tiền trợ cấp y như ban đầu. 

Câu hỏi 3: Em nghe em chỉ nhận được tới lúc con em 16 tuổi. Vậy khi con qua 16 tuổi, em có còn được nhận nữa không?

Con em hiện giờ 4 tuổi, vậy 12 năm nữa thì con 16 tuổi. 12 năm nữa thì em mới là 46 tuổi. Như vậy thì em sẽ không được nhận widow benefit nữa. Em phải đợi tới 60 tuổi thì mới được nhận tiếp tục widow benefit. Như vậy, em cần đi làm để tự lo cho mình khi không còn trợ cấp nữa. Và phải đi làm thì mới có tiền lo cho con, nhất là khi con học lên càng cao thì càng nhiều chi phí. 

Câu hỏi 4: Nếu như em tái hôn thì em có còn được nhận widow benefit nữa không?

Nếu như em tái hôn bây giờ thì em không được nhận widow benefit nữa. Nhưng con em vẫn được nhận child benefit cho tới khi con 16 tuổi.

Câu hỏi 5: Nếu khi em tái hôn và 3 năm sau em ly hôn thì có còn được nhận lại widow benefit không?

Hiện này trên SSA chỉ có câu trả lời cho tuổi 50-59, nếu họ tái hôn và sau đó kết thúc trước 60 tuổi thì họ vẫn được nhận lại widow benefit. Còn ở độ tuổi trẻ như em thì SSA mặc định là em sẽ được chồng mới của em nuôi em. Sau này em sẽ nhận được spousal benefit từ người chồng mới khi đến tuổi hưu.

Chuyện kết hôn là quyết định cá nhân của mỗi người, nhưng đừng kết hôn với suy nghĩ là mình sẽ ly hôn. Đứa trẻ là người dễ bị tổn thương nhất, và ảnh hưởng rất nhiều đến việc học hành, tâm lý của con. Lời khuyên cá nhân của mình là em nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định kết hôn.

Mình rất vui khi biết em dù nhận trợ cấp từ ssn nhưng vẫn cố gắng đi làm và kiếm thêm thu nhập. Việc tránh thuế là chuyện hầu như ai ở Mỹ cũng làm, nhưng không phải là đi làm ít đi, hay kiếm tiền ít đi. Có nhiều chiến lược giúp em giảm thuế rất nhiều mà có thể người khai thuế cho em không biết hoặc không có thời gian chỉ cho em. Hãy đọc và tìm hiểu thêm các cách tránh thuế hoặc gặp chuyên gia để được tư vấn. 

Chúc em chân cứng đá mềm trên con đường đi của em và chúc em suôn sẻ mọi việc.

Ha Le, CRPC™ 

Trợ cấp góa phụ từ An sinh xã hội và việc tái hôn.

SSN widow benefit

Nhân câu hỏi trong group Viet Georgia & Friends về widow benefit nên mình viết ra đây để tóm lại các ý chính và thêm ví dụ cho bạn đọc dễ hình dung.

Câu hỏi như sau: 

Chị 55 tuổi, vẫn đang đi làm. Chồng đã mất vài năm trước, và đã đủ điều kiện hưởng trợ cấp An sinh xã hội (eligible for Social Security benefits), mọi người thường gọi là lương hưu. Vậy nếu chị tái hôn vào thời điểm này thì có ảnh hưởng đến việc nhận trợ cấp góa phụ (widow benefit) từ lương hưu (Social Security benefits) của chồng không?

Theo trang web của Social Security, khi bạn đời mất (thường là chồng), bạn được nhận death benefits là $255, một lần duy nhất.

Sau đó, người phối ngẫu (thường là vợ) có thể được nhận trợ cấp mỗi tháng “monthly benefits”. SSA gọi đây là survivor benefit dành cho thành viên trong gia đình như con nhỏ hơn 16 tuổi hoặc cha mẹ lớn tuổi, và gọi widow benefit là trợ cấp cho người bạn đời còn sống. Mình dùng từ “vợ” luôn cho ngắn gọn vì hiện nay survivor benefits chủ yếu chi trả cho phụ nữ (tới 98%).

Độ tuổi được nhận trợ cấp 

Chị 55 tuổi, khỏe mạnh và còn đi làm nên chưa được nhận trợ cấp này vì quy định của SSA cho người còn sống như sau: 

•        Vợ 60 tuổi trở lên: được nhận benefit. Số tiền tùy theo độ tuổi (sẽ nói thêm ở bên dưới).
•        Nếu vợ dưới 60 tuổi, khỏe mạnh: không được nhận benefit.
•       Nếu vợ 50 tuổi và bị khuyết tật không đi làm được: được nhận benefit.
•         Nếu vợ dưới 60 tuổi và đang nuôi dưỡng con của chồng (con chung hoặc riêng của chồng), đứa trẻ dưới 16 tuổi hoặc bị khuyết tật và đang nhận phúc lợi của bé: vợ được nhận benefit.

 Nếu ông chồng có một hôn nhân trước đó kéo dài hơn 10 năm, thì khi ông mất, vợ trước nếu chưa tái hôn thì vẫn được nhận widow benefit song song với vợ hiện tại khi họ đến tuổi quy định.

Widow benefit là bao nhiêu?

Độ tuổi quy định để nhận widow benefit là 60 tuổi, tuy nhiên, bạn sẽ nhận được số tiền khác nhau tùy theo số tuổi lúc bạn xin trợ cấp. Số tiền có thể chênh lệch từ 71% đến 100% lương hưu của người chồng đã mất. Giả sử PIA (lương hưu) của chồng là $1,000 thì:

•        Vợ 60 tuổi điền đơn xin widow benefit: nhận được 71.5% tiền lương hưu cơ bản của chồng, tức là $715/tháng. Nếu 62 tuổi mới xin trợ cấp thì được nhận 81%, tức là $810/tháng. Tương tự, tỉ lệ tăng dần cho tới khi chị tới tuổi về hưu.
•        Vợ bị khuyết tật nên xin trợ cấp từ lúc 50 tuổi thì từ 50 đến 59 tuổi: nhận được 71.5% tiền lương hưu cơ bản của chồng, tức $715/ tháng
•        Vợ đang nuôi con dưới 16 tuổi: nhận được 75%, tức $750/tháng
•        Nếu vợ đợi đến tuổi về hưu quy định thì sẽ được nhận 100% lương hưu của chồng, tức là $1,000/tháng. Độ tuổi về hưu (FRA) của những người sinh sau 1960 hiện nay là 67 tuổi.

Quay trở lại câu hỏi ở trên. Chị 55 tuổi, chưa nhận được widow benefit. Nếu chị tái hôn bây giờ, thì chị sẽ không được nhận widow benefit khi đến tuổi. Vì tái hôn, nếu người chồng mới của chị cũng đã đủ điều kiện nhận SS benefits, thì chị sẽ được nhận Spousal benefits, hoặc chính SS benefits của chị nếu khoản này cao hơn.

Có nghiên cứu nhận định rằng widow benefit vẫn rộng rãi hơn spousal benefit. 

Sự khác nhau giữa widow benefit và spousal benefit như hình. Giả định mức lương hưu cơ bản PIA của người chồng thứ nhất và thứ hai đều là $1,000. Cũng giả định chị có thể sống tới 90 tuổi. Nếu chị tái hôn trước 60 tuổi thì tổng số tiền chị nhận được suốt đời sẽ ít hơn rất nhiều.

Các con số được tính trên giả định bởi Ha Le.

Nếu chị đợi tới 60 tuổi mới tái hôn thì chị vẫn có thể nhận được widow benefit. Theo giả định ở trên, chị sẽ nhận được tổng cộng trợ cấp là $333,200. Vì vậy, hãy tái hôn sau tuổi 60.

Tuy nhiên, có một khe hở giữa luật là nếu chị tái hôn nhưng rồi lại ly hôn trước tuổi 60 thì chị vẫn có thể nhận được trợ cấp từ lương hưu của người chồng trước.

Có một lưu ý nếu chị vẫn đi làm và nhận widow benefit trước độ tuổi về hưu, trợ cấp của chị sẽ bị giảm nếu như thu nhập của chị vượt mức quy định. Năm 2024, mức quy định là $22,320.

Giả sử năm nay chị 61 tuổi, và đã nhận widow/survivor vào năm 60 tuổi. Vì chị vẫn chưa bước vào độ tuổi về hưu, nếu thu nhập chị vượt mức $22,320, thì cứ $2 vượt mức thì chị sẽ bị giảm đi $1 trợ cấp. 

Lấy ví dụ là năm 2024 tổng thu nhập của chị là $30,000, tức là vượt $7,680. Như vậy, trợ cấp góa phụ của chị sẽ bị giảm $3,840. Tức là năm 2024, thay vì nhận widow benefit là $8,580 cả năm thì chị sẽ được nhận số tiền là $4,740. Bạn đọc có thể tự tính toán số tiền bị giảm theo máy tính của SSA ở đây. 

Như vậy, có nhiều quy định của SSA làm ảnh hưởng đến quyết định tái hôn hoặc tiếp tục đi làm. Do đó, trước khi yêu cầu nhận trợ cấp, bạn cần vào tài khoản ssa của mình để dự tính và tham khảo ý kiến của chuyên gia.

 Ha Le, CRPC™

My blog about personal finance in Vietnamese and in English. 

 Sources:

Spousal benefit reduced: https://www.ssa.gov/benefits/retirement/planner/1960.html

Survival benefit reducef: https://www.ssa.gov/benefits/survivors/1960s.html

Widows waiting to wed? https://www.ssa.gov/policy/docs/workingpapers/wp89.html#:~:text=Remarriage%20at%20any%20time%20makes,woman%20ineligible%20for%20Social%20Security.

Receiving benefit while working: https://www.ssa.gov/benefits/retirement/planner/whileworking.html

Earning test calculator: https://www.ssa.gov/OACT/COLA/RTeffect.html

Nếu một người mất mà không có di chúc ở Virginia.

Hôm trước trong nhóm cộng đồng có bạn post lên hỏi về việc làm di chúc, rồi living trust này nọ thì có người trả lời rất đơn giản. 

Thế nhưng đây là câu trả lời đúng cho người có di sản rất ít. Còn câu trả lời cho chủ post thì mình sẽ viết ở một bài khác nữa. 

Quy trình chứng thực di chúc ở Virginia được luật sư James Williams tả lại trong bài viết này. Mình xin dịch lại cho các bạn dễ đọc. 

Dưới đây là bài dịch:

Theo AARP, 60% người lớn ở Mỹ không có di chúc.

Nếu như một người mất không có di chúc ở Virginia, luật thừa kế của bang sẽ quyết định ai thừa hưởng tài sản. 

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ liệt kê ra 7 bước bạn cần tuân theo để sắp xếp di sản của người thân đã mất mà không có di chúc ở Virginia.

Nội dung: 

Bước 1: Thở

Bước 2: Lập danh sách người thừa kế

Bước 3: Tập hợp các giấy tờ cần thiết.

Bước 4: Nộp thông tin cho Circuit Court (Tòa án lưu động) (Virginia không có tòa án chứng thực di chúc riêng biệt. Di chúc phải được chứng thực tại tòa lưu động ở quận hoặc thành phố nơi người quá cố cư trú vào thời điểm qua đời.)

Bước 5: Quá trình kiểm tra, xác thực thông tin.

Bước 6: Chia di sản

Bước 7: Đóng hồ sơ di sản

Các câu hỏi thường gặp trong Kế thừa di sản không di chúc ở Virginia.

Kết bài

Bước 1: Thở

Đầu tiên, bạn không cần gấp gáp. Virginia không có quy định thời gian giới hạn cho việc giải quyết di sản.

Bạn vẫn có thời gian để gặm nhấm nỗi buồn và sắp xếp công việc của mình trước khi bắt đầu sắp xếp di sản.

Tuy nhiên, tòa án Virginia thường khuyên bạn nên bắt đầu quá trình sắp xếp di sản từ 1 tuần đến 30 ngày sau đám tang.

Đây là bởi vì, sau một thời gian nhất định, các bên khác (chẳng hạn như chủ nợ, hoặc trong vài trường hợp, một tổ chức không lợi nhuận nào đó thay mặt cho người đã mất) có thể bắt đầu quá trình chứng thực mà không cần có bạn.

Bước 2: Lập danh sách người thừa kế

Kế tiếp, bạn nên lập danh sách những người thừa kế mà có thể yêu cầu quyền thừa hưởng di sản.

Nếu người thân của bạn mất mà không có di chúc, Luật Virginia liệt kê thứ tự cụ thể những người thừa kế dựa theo quan hệ của họ với người đã mất:

1. Người phối ngẫu còn sống, trừ khi người đã mất có con với người khác. Trong trường hợp này, tất cả con của người đã mất sẽ được hưởng 2/3 di sản (bao gồm con của người đã mất với người bạn đời trước kia), trong khi người phối ngẫu hiện tại sẽ được nhận 1/3 di sản.

2. Nếu như không có người phối ngẫu, vậy thì người thừa hưởng là các con của người đã mất và cháu (nếu con mất).

3. Nếu như không có con và người phối ngẫu, vậy thì lúc này mới tới lượt cha mẹ của người đã mất.

4. Nếu cha mẹ của người đã mất cũng không còn sống, vậy thì tới lượt anh chị em của người đã mất và con cái của họ.

5. Nếu như không có ai phù hợp với tiêu chí kể ở trên, thì di sản sẽ được chuyển đến cho ông bà của người đã mất, cô cậu chú dì, ông bà cố, v.v... như liệt kê trong luật của Virginia. 

Ví dụ, nếu ngư người đã mất có người phối ngẫu và không có con cái gì cả thì 100% di sản sẽ được người phối ngẫu thừa hưởng.

Nếu như người đã mất chỉ có con, không có người phối ngẫu, di sản sẽ được chia ra cho các con.

Trong nhiều trường hợp hiếm có khi mà quá trình thừa kế này không xuất hiện người thân nào, di sản sẽ thuộc về bang Virginia.

Có vài trường hợp đặc biệt mà bạn nên biết:

- Con nuôi được quyền thừa kế ngang như con ruột.

- Con bảo hộ và con riêng chỉ có thể yêu cầu một phần di sản nếu như họ có giấy tờ nhận nuôi hợp pháp. Nếu như bạn muốn con bảo hộ (foster child) hoặc con riêng được thừa hưởng di sản của bạn, bạn phải đặc biệt nhắc đến trong di chúc.

-Cháu chỉ có thể thừa kế nếu như cha/mẹ của họ (tức là con của người mất) không còn sống để thừa kế một phần di sản. Nếu như người mất có nhiều cháu, mỗi người sẽ được thừa kế tỉ lệ bằng nhau của phần di sản ban đầu mà cha/mẹ đã mất của họ đáng lẽ được thừa kế, như bạn thấy ở trên hình dưới đây.

Các cháu sẽ chỉ được thừa kế nếu như cha/mẹ của mình (tức là con của người đã mất) không còn sống để nhận quyền thừa kế.

Bởi vì gia đình có thể phức tap, ệc lập danh sách đầy đủ những người thừa kế sẽ giúp ích cho việc phân chia tài sản một cách suôn sẻ.

Bước 3: Thu thập các giấy tờ cần thiết

Kế tiếp, bạn nên chuẩn bị cho quá trình chứng thực.

"Probate" là một thuật ngữ pháp lý đề cập đến quá trình phân chia tài sản của một cá nhân sau khi qua đời.

Có một số giấy tờ bạn cần phải thu thập trước khi bắt đầu nộp đơn xin chứng thực di chúc.

Giấy chứng tử (Death Certificate) 

Trong đa số mọi trường hợp, nhà tang lễ có thể đại diện bạn nhận giấy chứng tử.

Bạn sẽ cần có giấy chứng tử này để bắt đầu quá trình chứng thực, để thay đổi quyền sở hữu các tài khoản chung, và tìm được ngày của giá trị chết của các khoản đầu tư (date of death values for investments). 

[Chú thích thêm của mình: giá trị thị trường hợp lý (the fair market value-FMV) được tính toán bằng cách sử dụng số trung bình của FMV từ ngày giao dịch trước và ngày giao dịch sau ngày mất.]

Quy tắc chung là bạn cần giấy chứng tử cho mỗi tài sản như xe, nhà, tài khoản ngân hàng, cũng như dư vài bản cho những thứ như  đồng bảo hiểm và phúc lợi người sống sót của cựu chiến binh.   

Trong đa số trường hợp, điều này có nghĩa là bạn cần yêu cầu ít nhất từ 8 đến 12 bản sao giấy chứng tử.

Mọi thông tin thuế liên quan đến di sản 

Bạn phải thay mặt người đã mất để điền hồ sơ khai thuế cuối cùng, và đây là một phần của quá trình chứng thực.

Chúng tôi sẽ nói kỹ hơn về các loại thuế cần thiết bạn cần khai báo ở bước 6 dưới đây, nhưng bạn có thể khai báo các loại thuế này càng sớm càng tốt.

Một danh sách tất cả người có khả năng thừa kế-

Đây là danh sách mà bạn đã làm ở bước trước.

Bảng kiểm kê tất cả tài sản và nợ 

Một trong những phần tốn thời gian nhất của quá trình chứng thực là lập ra bảng kiểm kê tất cả tài sản và nợ của người đã mất.

Điều sáng suốt là bạn bắt đầu quá trình này sớm, đặc biệt nếu như bạn nghĩ rằng di sản có giá trị ít hơn $50,000.

Bước 4: Nộp hồ sơ lên tòa án lưu động (Circuit Court)

Sau khi bạn đã có được tất cả (hoặc hầu hết) các giấy tờ liệt kê ở trên, bạn nên đem đến tòa án lưu động ở county hoặc thành phố vốn là nơi ở cuối cùng của người mất.

Nếu như bạn không biết nơi sống cuối cùng của họ ở đâu, bạn có thể chọn county hoặc thành phố mà họ có bất động sản.

Thêm nữa, bạn nên đặt hẹn trước với thư ký (Clerk) của County hoặc thành phố.

Thư ký địa phương là điểm liên lạc mấu chốt xuyên suốt quá trình chứng thực, và có thể đưa ra lời khuyên giúp bạn về quá trình chứng thực chung.

Bạn có thể tìm thông tin liên lạc về các Thư ký ở mỗi thành phố và County trên trang web Hệ thống tư pháp của Virginia. 

Bước 5: Quá trình đánh giá xác thực

Bất cứ khi nào một người mất, tòa án sẽ chỉ định một người thi hành án (an executor) hoặc người quản lý (an administrator) để sắp xếp di sản của họ.

Người thi hành án (executors) là những cá nhân được ghi tên cụ thể trong di chúc để đảm nhận trách nhiệm thực hiện di chúc (will) và di chúc cuối cùng (testament) của người quá cố.

[Will và testament là hai thuật ngữ được dùng thay thế cho nhau. Theo truyền thống, "will" áp dụng cho bất động sản, trong khi "testament" áp dụng cho tài sản cá nhân.]

Người quản lý (administrators) là những cá nhân được chỉ định bởi tòa án để sắp xếp di sản nếu như người đó mất mà không có di chúc.

Vì lý do này, điều đầu tiên mà Thư ký sẽ yêu cầu bạn làm là đề cử tên một người quản lý để sắp xếp di sản.

Nếu chỉ có một người quan tâm công việc này, tòa án thường chỉ định họ làm người quản lý.

Nếu như có vài người quan tâm, tòa án sẽ quyết định người quản lý dựa trên vài yếu tố, chẳng hạn như mối quan hệ với người mất và liệu họ có khả năng đảm đương được công việc không.

Một điều quan trọng cần lưu ý là nếu như bạn bắt đầu quá trình chứng thực di chúc trong vòng 30 ngày kể từ ngày mất, tòa án sẽ chỉ chấp thuận người quản lý nếu có sự đồng thuận của tất cả những người thừa kế khác.

Sau 30 ngày, tòa án thường chấp thuận người đầu tiên đủ năng lực mà xung phong nhận việc.

Tuy nhiên, bạn chỉ cần trải qua quá trình xác nhận năng lực nếu như tài sản có giá trị từ $50,000 trở lên.

Đối với những di sản có giá trị dưới $50,000, Thư ký thường cho phép những người thừa kế tự phân chia di sản theo ý họ (miễn là việc phân chia công bằng).

Bước 6: Phân chia di sản

Đầu tiên, việc quan trọng cần lưu ý là có vài tài sản không trải qua quá trình chứng thực.

Ví dụ như, bởi vì bảo hiểm nhân thọ có tên người thừa kế, nên tiền bồi thường sẽ được chuyển trực tiếp cho người đó.

Tương tự, bất kỳ tài khoản về hưu nào, IRA, và các tài khoản được đánh dấu là "chi trả khi qua đời" ("payable on death") hoặc "chuyển khoản khi qua đời" ("transfer on death") cũng sẽ được chuyển cho người thụ hưởng được ghi tên trên tài khoản.

Xin lưu ý thêm, đây là lý do tại sao quỹ tín thác khi còn sống (living trust) là công cụ quan trọng để bảo vệ tài sản.

Những quỹ tín thác này cho phép bạn bỏ qua nhiều phần của quá trình chứng thực di chúc bằng cách đặt tài sản của bạn vào một quỹ ủy thác pháp lý riêng biệt.

Việc phân chia tất cả các tài sản khác phải tuân theo thứ tự dưới đây theo luật bang Virginia:

1. Chi phí tang lễ: Khoản chi đầu tiên từ di sản là dùng để chi trả cho tang lễ và chi phí chôn cất.

2. Các loại thuế: Như đã ghi ở trên, có vài loại thuế mà di sản cần phải chi trả trước khi phân chia. Các loại thuế đó là: 

- Probate tax: Thuế chứng thực di chúc - Khoản thuế này được trả khi bắt đầu quá trình chứng thực di chúc. Thông thường mức thuế ở bang Virginia là 1 đô cho mỗi $1,000 giá trị của di sản, và 33 xu cho $1,000 giá trị di sản cho thuế địa phương, nếu có. 

- Thuế Thu nhập liên bang - Bạn cần phải thay mặt người mất khai thuế thu nhập cuối cùng. 

- Thuế Thu nhập Tiểu bang - Bạn cần phải thay mặt người mất nộp tờ khai thuế cuối cùng của tiểu bang. 

- Thuế tài sản cá nhân - Đây là khoản thah toán thuế tài sản cá nhân cuối cùng đối với tài sản của người quá cố.

- Thuế di sản - Thuế di sản này dành cho gia sản có giá trị vượt quá ngưỡng quy định của liên bang là 11.4 triệu đô cho mỗi cá nhân.

[ Bang Virginia không có thuế di sản tiểu bang, nhưng một số bang khác lại có và mức ngưỡng có thể là 1 triệu đô cho mỗi cá nhân.]

3. Nợ: Di sản sau đó mới phân phối tiền để trả bất kỳ khoản nợ tồn đọng nào. Nếu quỹ thanh khoản của di sản không đủ để chi trả, thì di sản phải bán tài sản để chi trả.  Tài sản có thể là nhà, xe hoặc bất kỳ vật nào có giá trị để biến thành tiền mặt.

4. Thừa kế: - Số tiền còn lại (sau khi chi trả cho người quản lý) sẽ được chia đến cho những người thừa kế, theo thứ tự thừa kế nêu trên.

Cuối cùng, bạn cần lưu ý rằng tòa án có thể buộc người quản lý thực hiện bước này nếu như họ không hoàn thành việc phân chia di sản trước 6 tháng kể từ ngày mất.

Nếu như người quản lý không thực hiện nhiệm vụ của mình thì bạn nên thông báo cho Thư ký phụ trách hồ sơ của bạn.

Bước 7: Đóng hồ sơ di sản

Sau khi bạn hoàn thành việc đóng thuế, trang trải nợ nần, và chia di sản xong, bạn sẽ phải quay lại gặp Thư ký của Tòa án lưu động để chính thức đóng hồ sơ di sản.

Thư ký sẽ kiểm tra lại công việc và sau đó ghi nhận đóng hồ sơ một cách chính thức.

Tại thời điểm này, tòa án sẽ cho rằng vấn đề đã kết thúc, và sẽ rất khó nếu có ai muốn tranh chấp việc phân chia tài sản hoặc các vấn đề khác của quy trình chứng thực di chúc.

Các câu hỏi thường gặp trong Luật thừa kế của bang Virginia

Dàn xếp một di sản thường tốn thời gian vài tháng, và người quản lý thường không rõ họ có thể và không thể làm gì.

Dưới đây là các câu hỏi thường gặp trong quá trình chứng thực di chúc ở Virginia.

Tôi có phải thông báo cho tòa nếu người nào đó mất không?

Có. Bạn cần phải thông báo cho Thư ký của Tòa án lưu động địa phương để thực hiện quy trình chứng thực di chúc.

Nếu không thông báo, có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến quyền sở hữu tài sản và thuế.

Tòa án có thể bắt buộc một người làm người quản lý di sản không?

Không. Người quản lý phải tuyên thệ rằng họ có thể và sẽ quản lý di sản một cách hợp lý.

Nhiều người không có đủ nguồn lực để đảm nhận một việc tốn thời gian như vậy. Vì lý do này, bạn có quyền từ chối nếu tòa án yêu cầu bạn làm người quản lý di sản. 

Điều gì xảy ra khi di sản có nhiều nợ hơn tài sản?

Thỉnh thoảng, một di sản có nhiều nợ hơn tài sản. Khi đó, di sản được coi là "insolvent" (vỡ nợ).

Trong trường hợp này, mọi tài sản còn lại trước tiên sẽ được sử dụng để thanh toán chi phí tang lễ và chôn cất. 

Sau đó, di sản sẽ phân chia số tài sản còn lại cho các chủ nợ đến khi tài sản cạn kiệt.

Trong trường hợp này, người quản lý có thể từ bỏ quyền quản lý di sản và giao nó cho một bên quan tâm khác, chẳng hạn như chủ nợ.

Sau đó chủ nợ có thể tự mình tiếp nhận tài sản và giải quyết khi cần thiết.

Tin vui là các thành viên trong gia đình không có trách nhiệm trả nợ cho người đã mất.

Tuy nhiên, bất kỳ tài khoản chung nào (ví dụ như tài khoản ngân hàng chung của vợ và chồng) có thể bị trưng dụng để trả nợ.

Điều này cũng áp dụng cho tài sản thuộc sở hữu chung của gia đình (jointly owned property), chẳng hạn như nhà hoặc xe.

Tôi có cần luật sư để giải quyết di sản không?

Có thể cần. Di sản càng phức tạp thì bạn càng có lợi nếu có luật sư chứng thực di chúc. 

Đối với những di sản ít hơn $50,000 thì bạn không cần luật sư.

Nếu di sản có giá trị hơn $50,000 nhưng người thừa kế chỉ có một thì bạn cũng không cần luật sư.

Đối với nhưng di sản lớn hơn, và với tình huống phức tạp hơn, bạn nên gặp luật sư để đảm bảo rằng bạn đang thực hiện đúng quy trình chứng thực di chúc. Điều này là cần thiết nếu bạn cho rằng có người sẽ phản đối di chúc hoặc phân chia tài sản.

Chuyện gì xảy ra nếu di sản có giá trị ít hơn $50,000?

Với những di sản nhỏ, bạn không cần thuê hoặc trả tiền cho người quản lý.

Thay vào đó, bạn có thể phân chia di sản nếu cần, sau đó nộp bản khai có tuyên thệ (an affidavit) lên tòa án để chứng minh rằng bạn đã phân chia công bằng.

Bản khai có tuyên thệ này phải phù hợp với luật của Virginia, và tất cả những người thừa kế đều phải ký tên vào đó.

Lấy ví dụ, nếu hai anh em đang chia tài sản trị giá $40,000 mà cha họ để lại, tất cả những gì họ cần làm là chia tài sản theo tỉ lệ 50/50.

Trong trường hợp này, hai anh em có thể bỏ qua hoàn toàn bước 5 kể ở trên và chỉ cần phân chia tài sản theo hướng dẫn của Thư ký Tòa án Lưu động.

Điều này có thể tiết kiệm thời gian và tiền bạc về lâu dài.

Kết luận

Nếu như một người mất mà không có di chúc ở Virginia, di sản của họ sẽ phải trải qua quá trình chứng thực không di chúc.

Trước tiên, họ cần phải chi trả chi phí tang lễ, thuế và nợ.

Sau đó, phần di sản còn lại sẽ được phân chia cho bạn đời, con cái, hoặc bất kỳ ai kế tiếp theo thứ tự thừa kế trong luật của Virginia.

Với những di sản đơn giản để phân chia, hoặc di sản ít hơn $50,000, bạn có thể làm việc trực tiếp với thư ký Tòa an Lưu động để giải quyết di sản.

Trong đa số các trường hợp khác, bạn sẽ cần người quản lý (an administrator) để tiếp quản di sản thông qua chứng thực di chúc (probate).

Với những di sản phức tạp, bạn nên cần luật sư để đảm bảo bạn tiến hành quá trình chứng thực đúng trình tự.

Ha Le, CRPC™ (dịch)

Viện dưỡng lão

Hôm bữa có nói chuyện với bạn bè thì nghe bạn nhắc đến chứ "viện dưỡng lão". Khi dịch ra thì ai cũng nghĩ đến chữ "nursing homes". Thực ra bên Mỹ, hệ thống dưỡng lão phức tạp hơn rất nhiều, mỗi bang lại có cơ sở vật chất khác nhau chút xíu.

"Nursing homes" là chỉ dành cho người cần chăm sóc y tế 24/7 mà thôi, thường là vào đó là chỉ nằm một chỗ, chờ y tá thay thuốc theo đơn của bác sĩ, điều dưỡng có thể giúp lau mình và thay tã. Hầu như khi bước vào nursing homes, người ấy đã không thể tự làm được gì, mất khả năng tự lập, hoàn toàn phụ thuộc vào người khác chăm sóc.

Nhiều người nói, tới già không phụ thuộc con cháu, họ sẽ vào viện dưỡng lão ở. Chữ "viện dưỡng lão" này mang ý nghĩa tích cực biết bao nhiêu. Đó có thể là nguyên khu nhà ở xinh đẹp, sang trọng gọi là "senior living". Các cụ bán nhà, chuyển vào các khu xinh đẹp này để ở. Nhà cửa được chăm sóc gọn gàng sạch sẽ, có thể có nhà hàng trong khu. Đi đâu đều có xe đưa đón. Ở Florida có một khu như vậy. Các nơi chật hơn thì senior living có thể giống như một chung cư cao cấp với thiết kế phù hợp cho người già, di chuyển bằng xe lăn. Do đó, chi phí cũng không hề rẻ.

Cũng có khu gọi là "assisted living", không khác với senior living lắm. Điểm khác là họ có thêm dịch vụ "helper" - người đến giúp đỡ dọn dẹp nhà cửa mỗi tuần, có người đến giúp chuẩn bị thức ăn. Các cụ vẫn thấy mình tự lập được trong không gian riêng tư của mình. Vẫn có xe đưa đón theo yêu cầu. Chi phí cũng không rẻ luôn. Nhớ mấy năm trước, bạn mình đưa mẹ chồng vào khu assisted living gần nhà , vào cửa là quẹt thẻ $10,000 tháng trước, sau đó cầm hóa đơn về thanh toán với công ty bảo hiểm. (Đây là dạng reimbursment benefit đây ạ).

Cũng có người chọn lựa ở lại nhà riêng của mình, Sáng chiều có xe đưa đi đón về Adult Day Care Center. Tối về nhà ngủ, cuối tuần con cháu đón đi chơi. Đến Adult Day Care Center, họ được tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa, kết bạn, ăn uống dinh dưỡng, có thể có hoặc không việc chăm sóc y tế (tùy theo mỗi trung tâm). Việc giao lưu với bạn bè làm người già vui vẻ và sống lâu hơn. Tùy theo mỗi bang mà có được Medicaid chi trả hay không. Nếu không được Medicaid chi trả thì người già hoặc người nhà phỉa chi trả từ tiền túi của mình. Hiện nay, Adult Day Care Center hiện nay là $100/ngày, có nơi cao hơn.

Các cụ nếu bệnh nặng, nhập viện, nằm vài ngày ở bệnh viện thì được Medicare chi trả, sau đó mới chuyển qua Rehabilitation Center để điều dưỡng, nhưng Medicare cũng chỉ trả một số ngày nhất định. Khi hết số ngày quy định đó là bạn phải bỏ tiền túi ra, hoặc nếu có Medigap thì được Medigap chi trả thêm một thời gian.

Ra khỏi trung tâm hồi sức thì về nhà nếu như trước đó họ ở nhà, hoặc về assisted living center nếu vẫn còn duy trì trả phí ở đó.

Nếu ở nhà, bạn cần người đến chăm sóc y tế, hoặc điều dưỡng, họ có thể đến nhà chăm sóc theo giờ nhất định. Ai được Medicaid thì Medicaid chi trả. Nếu bạn không được Medicaid, thì bạn dung tiền túi chi trả. Người nào có mua bảo hiểm Long term care thì công ty bảo hiểm chi trả.

Nhiều người thực ra chỉ cần giúp đỡ ăn uống, đỡ họ từ giường qua ghế, đỡ họ vào nhà vệ sinh nên người thân có thể giúp đỡ. Như vậy, người thân phải nghỉ việc hoặc giảm bớt giờ làm, chưa kể đến stress và sức khỏe giảm sút. Nhiều nghiên cứu cho thấy người chăm sóc người già, người bệnh, sau một thời gian thì sức khỏe tinh thần lẫn vật chất đều giảm sút rõ rệt. Nhiều người chăm sóc bệnh nhân mắc chứng suy giảm trí nhớ còn ra đi trước người bệnh.

Người mắc chứng suy giảm trí nhớ (dementia) cũng có thể được chuyển đến Memory Care Center. Tất nhiên, chi phí chỉ có cao hơn mà thôi.

Toàn bộ các dịch vụ kể trên đều đòi hỏi tiền bạc. Bạn có thể để dành được bao nhiêu cho các chi phí này?

Hãy ngồi xuống nói chuyện với chuyên gia, bàn bạc với con cái về kế hoạch dưỡng lão của mình, tính toán chi phí cần thiết. Bạn có nhu cầu gì, nước Mỹ đều đáp ứng cho bạn, miễn là có tiền.

Đừng để khi bạn không đủ tiêu chuẩn hưởng Medicaid rồi mới đi kiếm giải pháp thì không kịp tính nữa.

Ha Le, CRPC™

Bài viết có đăng trên trang Bảo hiểm cho Người Việt.

Những rủi ro khi thêm tên con vào chứng thư nhà (home’s deed)

 Đây là bài dịch từ bài viết này.

Vì trong Facebook group Bất động sản Mỹ nhiều người có câu hỏi là có nên thêm tên con vào giấy tờ nhà hay không, nhiều người chỉ comment là nên làm living trust nhưng không giải thích tại sao, nên mình dịch lại bài viết này. 

Nhiều người cho rằng việc ghi tên con mình vào giấy tờ sở hữu nhà là một ý tưởng hay, đặc biệt nếu một trong hai bên cha mẹ đã qua đời. Thông thường động cơ là để tránh thuế thừa kế và chứng thực di chúc, hoặc để ngăn chặn việc bán căn nhà của gia đình để trang trải chi phí cho viện dưỡng lão. Việc đồng sở hữu các khoản đầu tư bất động sản với con cái của bạn thực sự có thể tạo ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết được.

Việc thêm một người khác vào chứng thư nhà của bạn được coi là một món quà đã hoàn thành. Ví dụ: nếu bạn thêm tên con trai mình là chủ sở hữu chung của một ngôi nhà trị giá 250.000 USD, thì đó là một món quà trị giá 125.000 USD. Đây có lẽ không phải là vấn đề vì khoản miễn trừ quà tặng trọn đời là 12.92 triệu USD (tức $25.84 triệu cho một cặp vợ chồng). Tuy nhiên, cần phải báo cáo trên tờ khai thuế quà tặng vì số tiền này vượt quá 17,000 USD, đây là mức tối đa trong một năm đối với những món quà không cần phải báo cáo.

Quà tặng chuyển nguyên giá cho chủ mới (con bạn vừa được thêm tên trên deed). Nếu lúc mua nhà, bạn trả 50.000 USD, còn hiện giờ ngôi nhà trị giá 250.000 USD, một nửa chi phí của bạn sẽ được chuyển cho người chủ sở hữu chung mới. Con của bạn có khoản lãi chưa thực hiện (unrealized gain) là 100.000 USD trong tài sản. Tiền lãi rất có thể sẽ bị đánh thuế khi anh ta bán nhà. Chỉ có 19 tiểu bang có một số loại thuế tử vong. Bất kỳ ai sống ở một tiểu bang không có thuế tử vong sẽ có khả năng phải chịu thuế lãi vốn một cách không cần thiết đối với người thừa kế bằng cách thêm họ vào chứng thư. Ở Pennsylvania, thuế thừa kế đối với con cái chỉ là 4,5%. Thuế thừa kế có thể thấp hơn thuế lãi vốn nếu có khoản lãi lớn.

Một sự phức tạp rắc rối khác nảy sinh khi bạn thêm một người vào chứng thư của mình - họ trở thành đồng sở hữu hợp pháp của ngôi nhà. Điều này có nghĩa là nếu bạn muốn bán nhà hoặc thế chấp nhà thì bạn phải được sự đồng ý của họ. Nếu bạn đã thế chấp tài sản của mình, bạn sẽ cần phải xin phép bên cho vay thế chấp để thêm tên con của bạn vào chứng thư. Một số người cho vay có thể yêu cầu bạn tái cấp vốn (refinance)cho tài sản của mình.

Ngay cả khi bạn đồng ý về việc bán hoặc vay dựa trên vốn chủ sở hữu trong ngôi nhà, các chủ nợ của con bạn có thể áp đặt quyền cầm giữ ngôi nhà (place a lien on the house) dựa trên đánh giá nợ của họ đối với con trai bạn. Nếu con bạn gặp vấn đề về thuế, một quyền giữ thuế (tax lien) có thể được áp đặt lên ngôi nhà của bạn. Nếu con bạn tuyên bố phá sản, ngôi nhà của bạn có thể phải bị bán đi. Bạn nên xem xét khả năng này ngay cả khi con bạn xử lý tiền của mình một cách có trách nhiệm. Họ có thể bị kiện do một vụ tai nạn xe cơ giới và mối quan tâm của họ đối với ngôi nhà của bạn sẽ bị ràng buộc.

Cũng có khả năng con bạn sẽ chết trước bạn. Cuối cùng, bạn có thể phải trả thuế thừa kế đối với phần nhà riêng của bạn được tặng cho con bạn. Tùy thuộc vào từ ngữ diễn đạt trên chứng thư, quyền sở hữu căn nhà của con bạn có thể được chuyển cho những người thừa kế của con (vợ/chồng của con). Thế là bạn có khả năng sẽ đồng sở hữu căn nhà với con rể hoặc con dâu của mình. Nếu con đã lập gia đình, một vấn đề tiềm ẩn khác lại xuất hiện. Nếu con bạn ly hôn, vợ/chồng của họ có thể yêu cầu căn nhà được phân chia công bằng như tài sản chung của vợ chồng (marital asset).

Cuối cùng, bạn cần xem xét những tác động mà điều này gây ra nếu bạn có nhiều con. Việc đưa tên 1 đứa con vào giấy chứng nhận tài sản có thể có nghĩa là bạn mất quyền quyết định về cách phân chia tài sản trong trường hợp bạn qua đời. Thông thường, bất động sản thường được coi là joint tenancy with rights of survivorship (JTWROS)- tức là hợp đồng chung mà tất cả tên người trên hợp đồng đều có quyền và phần tài sản bằng nhau, trong đó, nếu một người mất, những người còn lại “tự động” được hưởng toàn bộ tài sản. Nếu bạn có ba đứa con và chỉ thêm một đứa con vào chứng thư thì hai đứa con còn lại của bạn không có quyền đối với tài sản. Điều này có thể tạo ra tranh chấp giữa họ về việc phân chia tài sản một cách công bằng.

Có những lựa chọn khác để chuyển quyền sở hữu cho con để có thể tránh được những vấn đề này. Living revocable trusts (các quỹ tín thác sống có thể hủy bỏ), irrevocable trusts (các quỹ tín thác không thể hủy bỏ), grantor trusts with the right to live in the house until death (các quỹ tín thác của người cấp quyền có quyền sống trong ngôi nhà cho đến khi qua đời), quan hệ đối tác gia đình hoặc LLC, v.v. Lựa chọn tốt nhất sẽ phụ thuộc vào những gì bạn muốn đạt được. Bạn sẽ cần phải xem xét các tác động về thuế và các vấn đề pháp lý phức tạp dựa trên hoàn cảnh cụ thể của mình, cùng với luật pháp của tiểu bang nơi có ngôi nhà. Việc xem xét cuối cùng là các tài sản khác trong tài sản của bạn. Các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu hoặc tài sản được giữ trong tài khoản hưu trí đều có bộ quy tắc riêng. Bạn có thể dễ dàng đạt được mục tiêu hơn bằng cách sử dụng một tài sản khác ngoài ngôi nhà của mình.

Bạn nên gặp cố vấn tài chính hoặc người lập kế hoạch tài sản để xác định những gì bạn muốn đạt được. Họ có thể tư vấn cho bạn về các lựa chọn cũng như ưu và nhược điểm của từng lựa chọn.

Biện giải của Rick (tác giả bài viết gốc)

Việc thêm tên con vào giấy tờ mua nhà có thể gây ra sự phức tạp và có thể không đạt được mục tiêu của bạn về lâu dài.

Ngay cả khi con biết xử lý tiền bạc một cách có trách nhiệm cũng có thể bị kiện (ở Mỹ mà), điều này sẽ khiến ngôi nhà của bạn bị phơi bày trước các chủ nợ nếu con là người đồng sở hữu.

Bạn nên tìm hiểu các phương pháp sở hữu bất động sản khác cùng với con cái để xác định cách thức nào hiệu quả nhất trong hoàn cảnh riêng của bạn.

Ha Le, CRPC™ (dịch)

Bài được đăng trong group Bất Động San Mỹ và trang Bảo hiểm cho Người Việt.

Câu chuyện tháng 5/2023

You can read the post in English here. 

Xin chào,

Bữa nay mới ngồi xuống viết được một bài hoàn chỉnh cho câu hỏi của một người bạn cách đây vài tháng. Bạn hỏi mình là bạn nên làm gì với số tiền $30,000 trong tài khoản tiết kiệm của bạn. Một người bạn khác cũng hỏi là bạn đi làm bán thời gian thì số tiền dư ra mỗi tháng nên làm gì với nó. Mình đã trả lời bạn bè qua tin nhắn, nhưng căn nguyên của câu trả lời sẽ được viết đầy đủ ở bài này.

Nhiều người Mỹ đã biết đến Tháp Maslow về nhu cầu của con người từ lúc họ học trung học. Còn mình thì biết Tháp Maslow lúc học về tài chính.

Con người lớn lên, học hành rồi đi làm. Vì sao? Lúc còn tuổi thiếu niên, mình đã tự hỏi nhiều như thế. Ai cũng phải làm việc, lao động. Từ thời tiền sử, con người lao động để có thức ăn, nước uống, chỗ nghỉ ngơi và sưởi ấm. Sau đó thì chúng ta tìm một nơi ổn định để xây dựng gia đình trong một thời gian dài, có khi kéo dài nhiều thế hệ. 

Trong thời hiện đại, chúng ta vẫn làm việc để có tiền mua thức ăn, nước uống giúp chúng ta no bụng. Chúng ta cũng cần tiền cho mái nhà trên đầu, có thể là tiền thuê nhà hay tiền trả nợ vay ngân hàng mỗi tháng. Đây là những nhu cầu sinh lý thiết yếu của con người, là nền tảng của tháp Maslow.

Ngày nay, nhu cầu ăn no mặc ấm nhìn có vẻ không cấp thiết. Thế nhưng ngay tại nước Mỹ, vẫn có rất nhiều người phải vật lộn kiếm sống để có thức ăn vào bụng và mái nhà trên đầu. 

42 triệu người Mỹ - tức 12.6% dân số nước Mỹ đang dựa vào chương trình SNAP (Supplemental Nutrition Assistance Program) - hay còn gọi là chương trình tem phiếu (Food Stamp Program) để có thức ăn mỗi ngày. Chưa kể các chương trình khác như Food Bank cũng hỗ trợ thức ăn đến các gia đình thiếu thốn thức ăn.

Cũng có hàng triệu người Mỹ đang chịu cảnh không nhà, ngắn hạn hay dài hạn. Và 9.3 triệu người Mỹ cũng nhận sự giúp đỡ của Chính phủ thông qua chương trình Housing để được hỗ trợ khi thuê nhà. 

Tình trạng vô gia cư

Có thể bạn cũng có quen biết một vài người đang nhận sự hỗ trợ từ 1 hoặc 2 chương trình kể trên. Trong một nhóm Facebook mình tham gia, một admin đã kể về kinh nghiệm của anh khi bị sa thải và không có tiền trả tiền thuê nhà. Đó cũng là thực tại của nước Mỹ, bạn có thể mất việc bất kỳ lúc nào và có thể không còn tiền cho các như cầu cơ bản của mình. 

Ý tưởng của Maslow là bạn phải đáp ứng được nhu cầu cơ bản nhất của con người trước khi bạn vươn tới đạt được các nhu cầu khác. Tục ngữ Việt Nam cũng có câu, "Có thực mới vực được đạo." 

Như vậy, nếu như bạn có dư một chút tiền và chưa biết làm gì thì hãy nhìn Tháp Maslow để quyết định.

Tiền trong tài khoản của chúng ta đã đủ cho nhu cầu cơ bản trong một tháng chưa? Tài khoản checking của bạn đã có đủ tiền thức ăn, nước uống, tiền đi lại, tiền chăm sóc sức khỏe, tiền thuê nhà, v.v... trong một tháng chưa?

Khi các nhu cầu đó đã được đáp ứng thì chúng ta lại hỏi xem chúng ta đã tích trữ cho tháng thứ 2 chưa? Nếu tháng thứ 2 chúng ta không có thu nhập thì sao? Đây là lúc số tiền dư ra sau khi trừ đi các chi phí cần thiết được bỏ vào một quỹ gọi là quỹ khẩn cấp- Emergency Fund. Và lời khuyên là bạn nên tích cóp cho quỹ này cho tới khi đủ chi phí cho nhu cầu thiết yếu ít nhất là 6 tháng cho đến một năm. 

Source

Ví dụ như nếu tổng các chi phí thiết yếu là $3,000 mỗi tháng thì bạn sẽ cần khoảng $18,000 đến $36,000 cho Quỹ khẩn cấp.

Quỹ này sẽ được dùng để chi trả cho các nhu cầu thiết yếu nếu như bạn bị sa thải, bệnh hoặc bị thương trong vài tháng. Hãy cất Quỹ dự phòng tách biệt với tài khoản Checking để không bị xài lẫn vào.

Tạo ra quỹ Khẩn cấp sẽ giúp bạn có một cái đệm tài chính, giúp bạn không bị nợ nần khi gặp các sự việc không mong muốn.

Xin chúc mừng nếu bạn đã có Quỹ khẩn cấp!

Sau đó bạn có thể di chuyển đến cấp độ 2: An toàn và bảo đảm. Ở cấp độ này, thường là bạn đã có thêm thu nhập, có thể do được thăng tiến, đổi việc với thu nhập tốt hơn, làm thêm việc hoặc xóa được một chi phí nào đó không cần thiết.

Ở giai đoạn này, bạn cần tăng cường bảo vệ các nhu cầu thiết yếu cho thời gian dài hơn, mức độ nghiêm trọng hơn. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu người tạo thu nhập chính mất đi? Do đó bạn cần bảo hiểm nhân thọ cho người tạo ra thu nhập. Người ở nhà chăm sóc con cái cũng cần bảo hiểm nhân thọ. Bảo hiểm nhân thọ có kỳ hạn là vừa túi tiền khi bạn còn trẻ và khỏe mạnh.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu người tạo thu nhập chính bị bệnh hoặc bị thương lâu hơn 1 năm? Ở thời điểm này, quỹ Khẩn cấp của bạn có thể đã hết sạch tiền, có khi bạn còn mắc nợ vì phải chi trả thêm chi phí chữa trị. 

Nếu như công ty nơi bạn làm việc có mua phúc lợi bảo hiểm thu nhập khi thương tật ngắn hạn thì bạn được chi trả trong 6 tháng, bảo hiểm thu nhập khi thương tật dài hạn thì bạn được chi trả tối đa 2 năm. Nếu công ty không có phúc lợi này thì bạn làm sao? Phúc lợi được chi trả này sẽ phải khai thuế thu nhập. 

Một hợp đồng bảo hiểm thu nhập khi thương tật do bạn tự mua với số tiền sau thuế có thể giúp bạn bảo đảm các nhu cầu thiết yếu đến 5 năm hoặc 65 tuổi, tùy theo bạn thiết kế. Do đó, bạn sẽ đỡ lo lắng hơn mà tập trung vào trị liệu để hồi phục nhanh hơn. Bảo hiểm thu nhập khi bị thương tật thường mắc hơn bảo hiểm nhân thọ do đó bạn có thể đợi đến khi số tiền dư dả nhiều hơn. Nên nhớ rằng khả năng tạo ra thu nhập chính là tài sản mà bạn cần bảo vệ nhất.

Khi bạn đã bảo vệ được các nhu cầu thiết yếu trong hiện tại và tương lai gần, bạn có thể nghĩ đến các mục tiêu xa hơn như về hưu. Nếu như bạn muốn có một giai đoạn hưu trí thư thả thì bạn nên tiết kiệm cho về hưu càng sớm càng tốt. Bạn có thể tiết kiệm tiền về hưu trong quỹ về hưu được công ty hỗ trợ như 401(k) hoặc quỹ về hưu cá nhân IRA hoặc Roth IRA. Nếu bạn có 30 năm làm việc thì số tiền của bạn cũng cần 30 năm để tăng trưởng dựa vào sức mạnh của lãi suất kép.

Sau khi các nhu cầu thiết yếu trong hiện tại được thỏa mãn, chúng ta thường nghĩ tới các nhu cầu tâm lý cao hơn. Chúng ta cần được cảm giác thuộc về, cần được tôn trọng, cần được yêu thương. Số tiền dư dả có thể được bạn dùng để đầu tư vào các mối quan hệ hoặc những thứ làm bạn cảm thấy mình được tôn trọng.

Tuy nhiên, có nhiều ý kiến trái chiều về Tháp Maslow. Họ cho rằng các nhu cầu không theo thứ tự như Maslow đề nghị. 

Có người dù nhu cầu thiết yếu chưa được lấp đầy thì họ vẫn chú trọng vào việc làm cho mình được tôn trọng. Có người mặc dù tài chính chưa ổn định nhưng vẫn thích mua sắm và mang nợ thẻ tín dụng. 

Tương tự, có người dù còn thiếu thốn nhưng vẫn đóng góp công sức hoặc tiền bạc vào các chương trình từ thiện chứ không phải đợi hoàn thành hết các nhu cầu thiết yếu thì mới đóng góp. 

Những biểu hiện này bạn có thể gặp ở xung quanh, và nó khẳng định các phê bình về Tháp Maslow hoàn toàn có lý.

Thế nhưng bạn có thể dùng tháp Maslow để cân nhắc là mình nên cất tiền vào đâu trước.

Amy Fontinelle có viết trên blog của Mass Mutual về Kim tự tháp tài chính này và tách nhỏ các số tiền mà bạn cần tiết kiệm. Đây có thể không phải là một quyển cẩm nang nhưng khi bạn không thấy rõ bức tranh tài chính của mình thì Kim tự tháp tài chính có thể giúp bạn quyết định.

Kim tự tháp tài chính

Bên cạnh đó, lý thuyết của Maslow cũng giúp bạn lên kế hoạch về hưu tốt hơn.

Trong quyển sách Retirement Income Redesigned, hai tác giả Harold Evensky và Deena B Katz đã chỉ ra mối liên hệ gần gũi giữa trật tự của các nhu cầu và việc lên kế hoạch về hưu. Phía dưới là hình minh họa trong quyển sách giúp bạn phân chia các số tiền theo nhu cầu.

Hai tác giả chia ra thành 5 loại tiền, và cũng theo trật tự của nhu cầu.

Tiền để sống sót (Survival Money) - các chi phí cho thức ăn, nước uống, tiền thuê nhà/tiền vay mua nhà, bảo hiểm người thuê/chủ nhà, chi phí đi lại (xe, bảo hiểm xe, bảo dưỡng), chi phí y tế, v.v... Quỹ Khẩn cấp cũng nằm trong phân loại này. Chi phí này vẫn là nền tảng của chân tháp.

Tiền an toàn (Safety Money-What-if Money) Mọi chuyện bất ngờ đều có thể xảy ra. Bạn muốn sự đảm bảo và chắc chắn. Bạn có thể tiết kiệm để chuyển nhà đến nơi an toàn hơn. Hay trang bị hệ thống an toàn cho ngôi nhà. Bạn cũng không muốn mức sống gia đình thay đổi nếu như chuyện xấu xảy ra với người tạo ra thu nhập. Phí bảo hiểm cho bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm bệnh hiểm nghèo, bảo hiểm thu nhập khi thương tật và các loại bảo hiểm khác nằm trong phân loại này. Nếu như bạn có các khoản nợ xấu, hãy ưu tiên tiết kiệm để trả hết nợ.

Tiền cho tự do (Freedom Money) - bạn đã có tự do để về hưu sớm và làm điều bạn muốn không? Khi đó bạn nên để dành cho về hưu trước. Một phần tiền trong phân loại này có thể được dùng để đem đến niềm vui hoặc sự thỏa mãn trong cuộc sống của bạn. Bạn có thể dùng tiền ở đây để đi du lịch, học lên cao hay là ăn món ăn yêu thích. Số tiền để dành cho ngôi nhà mơ ước của bạn cũng nằm trong phân loại này. Có người có thể dư dả hơn để dùng số tiền này cho việc xây dựng gia sản. Những khoản đầu tư rủi ro sử dụng tiền tự do cũng sẽ không ảnh hưởng đến gia đình nếu như có thua lỗ. 

Tiền quà tặng (Gift Money)- Bạn có thể tặng quà cho con bằng để dành cho con tiền đóng học phí đại học. Hay bạn có thể giúp đỡ cha mẹ hoặc người thân khi họ khó khăn. Quyên tặng cho tổ chức từ thiện mà bạn yêu thích cũng là quà tặng. rất nhiều người không đợi đến khi giàu mới tặng hay giúp đỡ người khác.

Tiền cho Ước mơ (Dream Money) - Bạn có thể dùng số tiền ở đây cho những ước mơ của mình: một chuyến du lịch mơ ước, sở thích hay món đồ giá trị mà bạn muốn.

Phân tích các nhu cầu tiền bạc là một cách giúp bạn hướng tới tự do tài chính. Bạn có thể tự quyết định bạn nên cất bao nhiêu tiền vào mỗi loại, thay đổi thứ tự ưu tiên hay mục tiêu thời gian đạt được.

Quay trở lại câu hỏi ở trên, mình hy vọng bạn đã có câu trả lời của riêng mình. Nếu tưởng tượng mỗi loại tiền là một cái xô nước, bạn muốn đổ đầy xô nước nào trước? 

Để cho rõ ràng hơn, bạn có thể nhìn vào hình minh họa các xô nước đựng tiền mà bạn có thể đổ vào:

Milky Way Retirement minh họa. 

Bạn đổ đầy xô nước Tiền sống sót trước rồi mới tới Tiền an toàn. Bạn tự quyết định thứ tự ưu tiên của các loại Tiền tự do, Tiền quà tặng hay Tiền ước mơ. 

Bạn có thể không đồng ý với trật tự các nhu cầu, nhưng tất cả chúng ta đều cần Tiền sống sót và Tiền an toàn. Khi chúng ta xây nhà, nền móng có chắc thì nhà mới xây càng cao được. Khi bạn có nền tảng vững chắc, bạn và gia đình có thể vượt qua sóng gió dễ dàng hơn. Khi các nhu cầu thiết yếu được đảm bảo, bạn có thể tự do làm những điều mình muốn.

Chúc các bạn sử dụng đồng tiền một cách khôn ngoan.

Ha Le, CRPC™

Milky Way Retirement